Toen ik begon met het beoefenen van mindfulness kregen we een eerste opdracht: Sta eens stil met de oordelen die je zo hebt door de dag heen. Want volgens de boeddhisten is oordelen niet goed, omdat we nooit het hele verhaal kennen. Oordelen belemmert een heldere en open communicatie. Iemand die voorzichtiger is met zijn oordeel, ontwikkelt een zachtere persoonlijkheid en straalt meer respect uit naar anderen. Maar hoe doe je dat, minder of helemaal niet oordelen? Daarbij is het goed om eerst stil te staan wat oordelen zijn.
Wat is oordelen?
Feitelijk is een oordeel een mening over hoe iemand is of handelt. En die iemand kan een ander zijn, maar ook jezelf.
“Wat is die vrouw arrogant zeg” of laatst zei iemand in mijn yogales toen ik een houding voor deed: “dat is een moeilijke yogahouding, dat kan ik nooit”.
Oordelen zijn vergelijkingen
Een oordeel valt of staat met een vergelijking, jij de ‘gever’ beschouwt jezelf als bron van redelijke normen. Vergelijken doe je meestal onbewust, de hele dag. Ik ook hoor ;-).
Elke vergelijking is een oordeel. Je hebt de neiging jezelf te vergelijken met iemand die het ‘beter’ heeft of die ‘beter’ is, dat is een oordeel over jezelf. Of je hebt binnen een paar seconden je mening klaar over iemand anders: zij is leuk of hij is dom.
Wij mensen oordelen de hele dag over alles wat we zien. Op die manier vormen we onze mening over de wereld en bepalen we tevens onze identiteit. Oordelen zegt echter meer over jou (de gever) dan over de ander (de ontvanger).
Stel jezelf vragen
Een eenvoudige manier om je oordelen te ontkrachten is jezelf vragen te stellen.
Als jij een oordeel velt stel jezelf in eerste instantie de volgende vraag: “Is het waar?” En zo nodig de aanvullende vraag: “Hoe weet ik dat?” Zo kom je er achter of je het hele verhaal echt kent.
We kennen vaak de oorsprong en de toekomst niet. En zelfs al denk je die wel te kennen, je kan geen gedachtenlezen en je kunt ook niet in de toekomst kijken, neem ik aan.
Voorbeeld van niet het hele verhaal weten…
Onderstaand verhaal is een bekend verhaal wat op een mooie manier uitlegt dat we meer in het “niet weten” mogen gaan leven en dat dat ons veel meer ruimte geeft om met een open mind te leven.
In een dorpje op het Chinese platteland, leefde een boer met zijn zoon. Naast hun hut en het land was hun enige bezit van enige waarde het paard. Zo konden ze het land bewerken en in alle bescheidenheid rondkomen.
Op een dag brak het paard door de omheining en rende weg.
Die avond kwamen de dorpelingen bij de Chinese boer op bezoek om hun medelijden te betuigen. “Wat vreselijk!” zeiden ze: “Hoe moet het nu met het land? Je paard verloren, wat een ongeluk!”
Maar de boer glimlachte rustig en zei: “Geluk of ongeluk? Wie zal het zeggen? Het enige dat ik weet, is dat het paard is weggelopen.”
De dag daarna gingen de boer en zijn zoon weer aan het werk op het land en voor enige tijd maakten ze er het beste van. Tot op een dag het paard weer kwam aangelopen. En in zijn kielzog nam hij een kudde van tien wilde paarden mee!
Die avond kwamen de dorpelingen weer bijeen om hun gelukswensen te geven: “Wat een geluk! Wat geweldig! Je bezit zo maar vertienvoudigd!”
Maar de boer glimlachte rustig en zei: “Geluk of ongeluk? Wie zal het zeggen? Het enige dat ik weet, is dat mijn paard weer terug is en dat er tien andere paarden bij zijn.”
De volgende dag wilde de zoon proberen of hij de paarden kon temmen en klom op de rug van een wild paard. Deze was hier echter niet van gediend en bokte net zolang totdat de zoon met een flinke smak op de grond belandde en beide benen brak.
Die avond stonden de dorpelingen weer op de stoep: “Wat vreselijk! Je zoon! Beide benen gebroken! Nu kan hij niet helpen op het land! Wat een ongeluk! Hoe moet dat nu?”
Maar de boer glimlachte rustig en zei: “Geluk of ongeluk? Wie zal het zeggen? Het enige dat ik weet, is mijn zoon zijn beide benen gebroken heeft.”
De volgende dag kwam er bericht dat er een oorlog was uitgebroken en dat alle jongemannen die daartoe in staat waren zich onmiddellijk moesten melden om een leger te vormen.
En de boer glimlachte rustig en dacht ….
Voordelen minder of niet oordelen
Het grootste voordeel van minder of niet oordelen is de ruimte die het je oplevert om te focussen op het positieve. We oordelen namelijk vooral negatief over anderen en onszelf. Het grootste bezwaar is echter dat we onterecht oordelen. En vanuit die onwaarheid daaruit handelen we.
Oefenen?
Natuurlijk zijn er duidelijk dingen waar je een negatief oordeel over kunt (of moet) hebben. En misschien ben je geen sprankelende persoonlijkheid als je nooit ergens een oordeel over velt.
Maar toch is het goed om na te gaan of je terecht oordeelt over een ander of over jezelf. Is je oordeel gebaseerd op waarheid of op aannames?
Probeer het de komende tijd eens uit: oordeel nergens over. Doe bijvoorbeeld gewoon de yogahouding, begin er aan zonder oordeel. Ben benieuwd.
‘Door niet te oordelen schep je stilte in je geest’. Een interessante uitspraak van een boeddhistische schrijver. Vind je niet?
