Minder stress door juist te ademen
Naast het doen van houdingen tijdens de yogalessen is ook de Pranayama een belangrijk onderdeel van het beoefenen van Yoga. Het is een van de onderdelen van het achtvoudig pad.
Pranayama wordt vaak vertaald met ‘ademhalingsoefeningen’. Het is in die zin heel gezond – voor iedereen! Hoe kijkt de ayurveda naar pranayama?
Een goede ademhaling is goed voor het ademhalingssysteem. In ayurveda heet dat ademhalingssysteem de prana vaha srotas– het ‘kanaal dat de energie van de adem vervoert’. In moderne yoga wordt vaak aandacht gegeven aan pranayama – bijna iedereen kent het. Vaak wordt pranayama gemakshalve vertaald met ‘ademhalingsoefeningen’, maar natuurlijk gaat het ook over de energie waarmee gewerkt wordt. Het niet alleen goed voor het lichaam, maar ook voor de geest en voor de connectie met je ziel.
Ayurveda en pranayama
Een aantal pranayama-oefeningen (ook wel pranayama’s) zijn erg eenvoudig.
Ademen doen we allemaal, maar hoe adem jij? En kan ayurveda hier iets toevoegen aan jouw beoefening van pranayama? Jazeker! Lees onderstaande uitleg en oefeningen.
Ayurveda en de longen
Het hele ademhalingskanaal – inclusief de longen – heet in ayurveda de prana vaha srotas. Ademhalen brengt zuurstof en energie ons lichaam in. Vanuit de longen worden deze door het gehele lichaam verspreid. We hebben hier voortdurend behoefte aan; het is een levensnoodzaak. Vandaar dat niet alleen in yoga maar ook in ayurveda veel aandacht aan de luchtwegen wordt gegeven. In yoga vooral vanuit energetisch perspectief, in ayurveda meer vanuit lichamelijk perspectief.
De longen moeten niet alleen sterk en gezond gehouden worden, maar soms is er gewoon ook een aandoening van de longen, zoals bij hoest of astma, en ook dan kan pranayama goede diensten bewijzen. Meditatie en pranayama hebben als doel harmonie tussen lichaam, geest en ademhaling
Men zegt ook wel ‘Ademhalen is de fysieke kant van het denken, en denken is de mentale kant van het ademhalen’. Met andere woorden: je ademhaling en je denken zijn heel nauw met elkaar verbonden.
Werken met je ademhaling via pranayama kan je echt helpen meer ontspanning te creëren in je geest. Met een ontspannen geest en minder stress in je denken, haal je automatisch rustiger adem. In yoga zijn er verschillende eenvoudige ademtechnieken die vanuit ayurvedisch standpunt helpen om stress te verminderen en de longen sterker te maken.
Vata dosha en ademen
Vata dosha (een van de drie doshas vata, pitta en kapha) is nauw verbonden met de elementen Ruimte en Lucht. Daar ligt ook de direct connectie met het in- en uitademen van …. lucht! Ook is vata dosha volgens ayurveda – van alle drie doshas – het meest verbonden met ons denken.
Het is dus van belang om vata dosha goed in evenwicht te houden. Daar zijn veel ayurvedische methoden voor, maar een belangrijke ervan kan pranayama zijn – op de juiste manier uitgevoerd ten behoeve van een gebalanceerde vata dosha.
Over pranayama en de andere twee doshas – pitta en kapha dosha – spreek ik in een volgend artikel.
- Beoefen Dirga Pranayama, ofwel de drie-fasen-ademhaling: ga bij voorkeur rustig en comfortabel op je rug liggen (gewoon rechtop zitten kan ook natuurlijk, maar dan voel je het iets minder duidelijk); adem diep en volledig uit en geef je over aan de natuurlijke pauze na de uitademing; adem dan in drie fases in – 1) adem eerst diep je onderbuik in, waarbij de onderbuik naar buiten toe uitzet, en neem dan een korte pauze, 2) adem dan het middengedeelte van je lichaam vol, waarbij je onderste ribben naar de zijkant en naar buiten toe bewegen, en neem dan weer een heel korte pauze, en 3) adem nu naar de borst – omhoog richting het borstbeen – en als de longen helemaal vol voelen houd dan je adem nog een kort moment vast, en zet dan heel rustig een gecontroleerde en ontspannen uitademing in – in één vloeiende beweging; herhaal dit een aantal malen, en keer daarna terug naar een natuurlijke ademhaling in volledige rust en ontspanning; op deze manier beoefen je niet alleen een eenvoudige pranayama vanuit yoga, maar maak je ook contact met vata in de onderbuik, pitta in het middendeel van het lichaam en kapha in de borstholte.
- Beoefen de eenvoudige vorm van ujjayi pranayama: vernauw op een totaal ontspannen manier het gebied van je keelholte – daar waar je je ademstroom kan controleren in je keel; adem heel rustig in, neem een korte ontspannen pauze (echt niet langer dan goed voelt!) en adem dan weer met dezelfde ontspannen (!) vernauwing in de keel uit – je hoort bij de in- en uitademing op die manier een licht ‘sis- of zoemgeluid’; herhaal dit gedurende een aantal minuten; ga dan terug naar een natuurlijk en rustige ademhaling en voel alles nog eens na; als je twijfels hebt over deze manier van pranayama, vraag dan eerst om goede instructies aan je yoga docent! Vanuit ayurveda is er veel kennis over kruiden die de longen en luchtwegen ondersteunen. Daar schrijf ik later meer over.